Z raportu Głównego Urzędu Statystycznego wynika, że na polskich uczelniach wyższych w roku akademickim 2019/2020 kształciło się około 80 tysięcy obcokrajowców.
Polskie prawo znacznie ułatwia zatrudnienie obcokrajowców, którzy posiadają status studenta. Powoduje to, że na polskim rynku pracy cudzoziemiec-student jest bardzo pożądany.
Zatrudnienie studenta z UE
Obywatel UE ma takie samo prawo do pracy podczas studiów w Polsce jak obywatele Polski. Nie jest wymagane zezwolenie na pracę. Zatem pracodawca nie musi przechodzić długiej i skomplikowanej procedury uzyskiwania dokumentów uprawniających cudzoziemca do podjęcia pracy w Polsce [zob. jak zatrudnić cudzoziemca].
Obywatele UE mają prawo do swobodnego pobytu i pracy na terenie Polski.
Po zarejestrowaniu pobytu w Polsce urząd wydaje obywatelom UE zaświadczenie. Pracownik powinien przekazać kopię tego dokumentu pracodawcy.
Zatrudnienie studenta spoza UE
Co do zasady, aby legalnie zatrudnić cudzoziemca spoza UE, należy uzyskać zezwolenie na pracę. Od tej reguły istnieją pewne wyjątki.
Na podstawie rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 21 kwietnia 2015 r. w sprawie przypadków, w których powierzenie wykonywania pracy cudzoziemcowi na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej jest dopuszczalne bez konieczności uzyskania zezwolenia na pracę, z tego obowiązku zostali zwolnieni cudzoziemcy, którzy posiadają status:
- studenta stacjonarnych studiów wyższych polskiej uczelni
lub
- uczestnika stacjonarnych studiów doktoranckich na polskiej uczelni,
- absolwenta polskich stacjonarnych studiów wyższych polskiej uczelni
lub
- absolwenta stacjonarnych studiów doktoranckich na polskiej uczelni, w instytutach naukowych Polskiej Akademii Nauk lub instytutach badawczych działających na podstawie przepisów o instytutach badawczych,
- absolwenta polskich szkół ponadgimnajalnych, w tym szkół policealnych.
Z obowiązku posiadania zezwolenia na pracę zwolnieni są studenci/absolwenci stacjonarnych studiów wyższych wszystkich uczelni, bez znaczenia czy jest to publiczna czy niepubliczna placówka.
Należy pamiętać, że cudzoziemcy będący studentami niestacjonarnych studiów wyższych lub absolwentami niestacjonarnych studiów wyższych (np. studenci zaoczni), nie są zwolnieni z obowiązku posiadania zezwolenia na pracę. Pracodawca ma obowiązek uzyskania dla nich zezwolenia na pracę lub oświadczenia o powierzeniu wykonywania pracy.
Obowiązki pracodawcy
Pracodawca w celu zatrudnienia cudzoziemca, który posiada status studenta w trybie stacjonarnym powinien uzyskać od kandydata na pracownika następujące dokumenty:
- aktualne zaświadczenie z uczelni potwierdzające kontynuację studiów,
- kopię legitymacji studenckiej.
Zatrudnienie bez konieczności uzyskiwania zezwolenia na pracę jest możliwe wyłącznie w okresie posiadania przez cudzoziemca statusu studenta studiów stacjonarnych.
W przypadku zatrudnienia obcokrajowca, który jest absolwentem stacjonarnych studiów wyższych na polskiej uczelni, pracodawca powinien otrzymać od przyszłego pracownika kopię dyplomu ukończenia studiów wyższych.
Ponadto pracodawca musi upewnić się, że cudzoziemiec przebywa w Polsce legalnie. Pracownik powinien posiadać jeden z poniżej wymienionych dokumentów:
- zezwolenie na pobyt czasowy,
- aktualną wizę,
- paszport biometryczny i niewykorzystany okres pobytu w ramach ruchu bezwizowego.
Cudzoziemca można zatrudnić również w przypadku, gdy powyższy dokument wygasł podczas pobytu w Polsce, ale tylko wtedy gdy cudzoziemiec złożył wniosek o pobyt czasowy jeszcze w okresie legalnego pobytu.
Po złożeniu wniosku na pobyt czasowy w okresie legalnego pobytu (czyli w okresie obowiązywania wizy lub zezwolenia na pobyt czasowy albo w okresie pobytu w ramach ruchu bezwizowego) oraz pod warunkiem złożenia do akt sprawy niezbędnych dokumentów, cudzoziemiec otrzymuje odpowiednią pieczątkę w paszporcie.
Pieczątka w paszporcie potwierdza złożenie wniosku w terminie legalnego pobytu. Umożliwia cudzoziemcowi pobyt oraz wykonywania pracy na terenie RP do czasu wydania decyzji ostatecznej w przedmiocie udzielenia zezwolenia na pobyt czasowy. Pobyt po złożeniu wniosku w terminie jest legalny, a obcokrajowiec może zostać zatrudniony (USTAWA z dnia 12 grudnia 2013r. o cudzoziemcach).
Cudzoziemcy często czekają miesiące lub lata na uzyskanie decyzji udzielającej zezwolenia na pobyt czasowy. W celu potwierdzenia legalności pobytu umożliwiającej zatrudnienie cudzoziemca, który nie posiada ważnej wizy lub zezwolenia na pobyt czasowy, pracodawca powinien uzyskać od pracownika aktualne zaświadczenie z urzędu wojewódzkiego o toczącym się postępowaniu administracyjnym w sprawie udzielenia zezwolenia na pobyt czasowy.
Takie zaświadczenie pozwoli uniknąć zatrudnienia obcokrajowca, który przebywa w Polsce nielegalnie.
Konsekwencje dla pracodawcy w przypadku
niedopełnienia obowiązków
Jeżeli cudzoziemiec nie jest zwolniony z obowiązku posiadania zezwolenia na pracę (np. student zaoczny), a pracodawca zatrudni go bez wcześniejszego uzyskania zezwolenia na pracę lub oświadczenia o powierzeniu wykonywania pracy, to podmiotowi zatrudniającemu grozi kara grzywny od 1.000 zł do 30.000 zł.
Jeżeli podmiot powierzający wykonywanie pracy cudzoziemcowi zostanie w ciągu dwóch lat ponownie skazany za nielegalne zatrudnienie obcokrajowca, będzie to stanowiło przesłankę do odmowy wydania na rzecz skazanego pracodawcy:
- zezwolenia na pracę,
- oświadczenia o powierzeniu wykonywania pracy cudzoziemcowi,
- zezwolenia na pobyt czasowy i pracę.
Ponadto w przypadku zatrudnienia cudzoziemca, który przebywa w Polsce nielegalnie, tzn. nie posiada ważnego tytułu (np. wizy lub zezwolenia na pobyt czasowy), który uprawnia go do pobytu na terenie RP, podmiot zatrudniający podlega:
- karze grzywny do 10.000 zł,
- ograniczenia wolności lub
- pozbawienia wolności do lat 3.
Na wypadek kontroli Straży Granicznej lub Państwowej Inspekcji Pracy, pracodawca ma obowiązek wykazać, że cudzoziemiec jest zwolniony z obowiązku posiadania zezwolenia na pracę oraz przebywa w Polsce legalnie.
Wobec powyższego bardzo ważne jest, aby w dokumentach kadrowych posiadać kopie aktualnych dokumentów, potwierdzających legalność pobytu pracownika-cudzoziemca oraz posiadanie przez niego statusu studenta lub absolwenta stacjonarnych studiów wyższych czy szkoły ponadgimnazjalnej.
Wykonywanie działalności gospodarczej
przez cudzoziemców-studentów
Ponadto, zgodnie z ustawą z dnia 6 marca 2018 r. o zasadach uczestnictwa przedsiębiorców zagranicznych i innych osób zagranicznych w obrocie gospodarczym na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, cudzoziemcy którzy posiadają zezwolenia na pobyt czasowy w celu kształcenia się na stacjonarnych studiach wyższych, mogą podejmować i wykonywać działalność gospodarczą na takich samych zasadach jak obywatele Polski, bez konieczności uzyskiwania dodatkowego zezwolenia na pracę.
Obcokrajowcy posiadający takie zezwolenie mogą na przykład:
- otworzyć i prowadzić jednoosobową działalność gospodarczą, a w konsekwencji świadczyć usługi w ramach współpracy B2B,
- zasiadać w organach spółek prawa handlowego bez ograniczeń czasowych,
- występować w charakterze wspólników w spółkach osobowych, bez ograniczeń czasowych.
Cudzoziemiec-student na polskim rynku pracy
Polski rynek pracy potrzebuje coraz większej ilości pracowników. W tej sytuacji zatrudnienie cudzoziemca posiadającego status studenta lub absolwenta, może rozwiązać problem braków kadrowych firm. Formalności związane z podjęciem pracy przez niektórych cudzoziemców po spełnieniu wymagań, które opisaliśmy powyżej są porównywalne z zatrudnieniem obywatela polskiego.
Zapraszamy do skorzystania z pomocy naszej kancelarii. Zespół doświadczonych prawników wesprze pracodawcę we wszelkich sprawach związanych z zatrudnieniem obcokrajowców. Korzystając z usług naszej kancelarii, pracodawca zyskuje pewność, że proces zatrudniania pracownika z zagranicy przebiegnie zgodnie z przepisami prawa.
przygotowali:
Dawid Stępniewski
młodszy prawnik
Piotr Sawicki
adwokat
***
Obowiązki podatkowe pracodawcy związane z zatrudnieniem cudzoziemca
Zatrudnianie cudzoziemców na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej oraz dokonywanie rozliczeń podatkowych pracowników z zagranicy nie należą do rzeczy prostych.
Obcokrajowcy, którzy pracują na terenie RP, również podlegają polskiemu prawu podatkowemu. Może wiązać się to z dodatkowymi obowiązkami nałożonymi na płatników (pracodawców).
Obowiązki te są zróżnicowane oraz mogą zależeć od formy zatrudnienia (rodzaju umowy) czy okresu pracy na terenie Polski … [Czytaj dalej…]
{ 11 komentarze… przeczytaj je poniżej albo dodaj swój }
Fachowa pomoc, bardzo profesjonalny materiał.
Dzień dobry, ja się chciała spytać jakie dokumenty potrzebuje jako pracodawca żeby móc zatrudnić studenta z Ukrainy, ponieważ nie mogę tego znaleźć. Czy muszę mieć oświadczenie o zatrudnieniu czy jakie dokumenty trzeba posiadać ?
Dziękuje
Szanowna Pani,
jeżeli przyszły pracownik, obywatel Ukrainy, posiada status studenta studiów stacjonarnych polskiej uczelni wyższej, to ma dostęp do polskiego rynku pracy i można go zatrudnić bez konieczności uzyskiwania zezwolenia na pracę typu A lub oświadczenia o powierzeniu wykonywania pracy cudzoziemcowi.
W akapicie ,,Obowiązki pracodawcy” wyjaśniamy jakie dokumenty należy uzyskać od takiego kandydata, aby zweryfikować czy można go zatrudnić bez dodatkowych formalności.
Dzień dobry,
Obywatel Ukrainy, traci status studenta studiów stacjonarnych polskiej uczelni wyższej. Czy pracodawca może złożyć oświadczenie o powierzeniu wykonania pracy… czy powinien od razy wystąpić z wnioskiem o wydanie zezwolenie na pracę typu A ?
Pozdrawiam .
Szanowna Pani,
wraz z utratą statusu studenta studiów stacjonarnych polskiej uczelni wyższej cudzoziemiec traci również dostęp do polskiego rynku pracy.
W takiej sytuacji pracodawca jest zobowiązany do uzyskania dla cudzoziemca zezwolenia na pracę typ A lub oświadczenia o powierzeniu wykonywania pracy cudzoziemcowi.
W przypadku zatrudnienia obywatela Ukrainy pracodawca ma dowolność wyboru dokumentu uprawniającego cudzoziemca do wykonywania pracy. Uzyskanie oświadczenia jest prostszą procedurą niż procedura uzyskania zezwolenia na pracę, lecz ten dokument może zostać wydany na okres maksymalnie 180 dni, natomiast zezwolenie na pracę ty A na okres 1 roku (w przypadku umowy zlecenia) lub 3 lat (w przypadku umowy o pracę).
Dzień dobry
Osoba z Ukrainy skończyła studia stacjonarne w Polsce i ma dyplom ukończenia licencjata z lipca 2012 roku. Czy nadal ją traktujemy jako absolwenta studiów wyższych? Czy jednak musi mieć inny dokument zezwalający na pracę w Polsce?
Pozdrawiam
Szanowna Pani,
jeżeli cudzoziemiec posiada dyplom ukończenia stacjonarnych studiów wyższych I stopnia (licencjat) polskiej uczelni, to może być zatrudniony bez konieczności uzyskiwania zezwolenia na pracę.
Taka możliwość nie jest ograniczona czasowo, więc również w przypadku dyplomu z 2012 r. ten dokument zwalnia z obowiązku uzyskania zezwolenia na pracę.
Dzień dobry
Mam pytanie , czy jeśli cudzoziemiec miał wizę cel wydania 09 , a został skreślony z listy studentów może podjąć zatrudnienie na zezwolenie typu A bez nowej wizy . Czy może podjąć zatrudnienie na tą wizę 09 mimo iż nie jest już studentem ? Pozdrawiam
Szanowna Pani,
wizę krajową wydaną w celu, o którym mowa w art. 60 ust. 1 pkt 9, z adnotacją „student”, cofa się m.in. gdy ustał cel pobytu, który był powodem wydania tej wizy. Wobec tego uprawomocnienie się decyzji o skreśleniu z listy studentów jest powodem do cofnięcia takiej wizy.
Najbardziej bezpiecznym rozwiązaniem zarówno dla pracownika, jak i dla pracodawcy, jest wyjazd cudzoziemca i uzyskanie właściwej wizy pracowniczej na podstawie np. zezwolenia na pracę typ A. To wyeliminuje ryzyko związane z możliwym stwierdzeniem przez organy kontrolne, że cudzoziemiec nie posiada aktualnego tytułu pobytowego i jego zatrudnienie nie jest legalne.
Dzień dobry.
Czy osoba studiująca na Ukrainie będąca ukrainką, w Polsce podejmuje pracę na umowę zlecenie,
czy obecnie w Polsce ma status studenta?
Czy zmieniły się przepisy z uwagi na wojnę?
Pozdrawiam:)
Szanowna Pani,
w zależności od tego w jakiej konkretnie sytuacji i przed jakim organem chce taka osoba udowodnić swój status studenta, przykładowo:
a) ZUS uznaje, że status studenta uczelni wyższej niezależnie od kraju, w którym znajduje się uczelnia, zwalnia Zleceniodawcę od obowiązku opłacenia składek, jeżeli wykonywanie usług odbywa się na terytorium RP (dotyczy to również cudzoziemców);
b) status studenta uczelni zagranicznej nie uprawnia do wykonywania pracy w Polsce bez zezwolenia na pracę.
Jednak art. 22 ustawy z dnia 12 marca 2022 r. o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa daje obywatelom Ukrainy, którzy mają ważną podstawę legalnego pobytu w Polsce lub których pobyt w Polsce uznaje się za legalny na podstawie przepisów tej ustawy, możliwość podejmować pracę bez zezwolenia na pracę lub oświadczenia o powierzeniu wykonywania pracy cudzoziemcowi. Poza niektórymi wyjątkami, dla legalizacji pracy w tym przypadku trzeba wysłać powiadomienie o powierzeniu wykonywania pracy obywatelowi Ukrainy przez portal praca.gov.pl w terminie 14 dni pod dnia podjęcia pracy.