Ustawa o zmianie ustawy – Kodeks pracy oraz niektórych innych ustaw 9 lutego 2023 roku została przekazana Prezydentowi Rzeczypospolitej Polskiej do podpisu.
Nowelizacja Kodeksu pracy 2023 – uzasadnienie zmian
Rozwiązania przewidziane w projekcie ustawy o zmianie ustawy – Kodeks pracy oraz niektórych innych ustaw stanowią częściową realizację reformy „Uelastycznienie form zatrudnienia, w tym wprowadzenie pracy zdalnej” zawartej w Krajowym Planie Odbudowy i Zwiększania Odporności.
Celem przedmiotowego projektu ustawy jest wdrożenie do polskiego porządku prawnego dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/1152 z dnia 20 czerwca 2019 roku w sprawie przejrzystych i przewidywalnych warunków pracy w Unii Europejskiej oraz dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/1158 z dnia 20 czerwca 2019 roku w sprawie równowagi między życiem zawodowym a prywatnym rodziców i opiekunów oraz uchylającej dyrektywę Rady 2010/18/UE.
Nowelizacja Kodeksu pracy 2023 – dodatkowy wymiar i wyższa wartość urlopu rodzicielskiego
Zgodnie z nowelizacją Kodeksu pracy, pracownicy – rodzice dziecka będą mieli prawo do urlopu rodzicielskiego w celu sprawowania opieki nad dzieckiem w wymiarze do 41 tygodni w przypadku urodzenia jednego dziecka i 43 tygodni w przypadku urodzenia więcej niż jednego dziecka.
Każdemu z pracowników – rodziców dziecka przysługiwać będzie wyłączne prawo do 9 tygodni urlopu rodzicielskiego z wymiaru określonego powyżej.
Zgodnie z przepisami, rodzice będą mogli korzystać z urlopu rodzicielskiego równolegle.
Wysokość zasiłku macierzyńskiego w wymiarze 20 tygodni nadal będzie wynosić 100%.
Wymiar wysokości świadczenia na urlopie rodzicielskim zmieni się na 70% podstawy wymiaru zasiłku.
Nowe przepisy umożliwią kobiecie zawnioskowanie o stałą wysokość świadczenia za czas zasiłku macierzyńskiego oraz urlopu rodzicielskiego – zasiłek za cały ten okres wyniesie 81,5% podstawy wymiaru zasiłku.
Z kolei ojciec dziecka za urlop rodzicielski trwający 9 tygodni otrzyma 70% podstawy wymiaru zasiłku.
Zgodnie z nowymi przepisami, skróceniu ulegnie czas, w którym ojciec może skorzystać z urlopu ojcowskiego – będzie to możliwe do ukończenia przez dziecko 12 miesiąca życia.
Nowelizacja Kodeksu pracy 2023 – urlop opiekuńczy
Zmienione przepisy umożliwią pracownikowi skorzystanie z dodatkowego urlopu opiekuńczego w wymiarze 5 dni w ciągu roku kalendarzowego, w celu zapewnienia osobistej opieki lub wsparcia osobie będącej członkiem rodziny lub mieszkającej w tym samym gospodarstwie domowym, która wymaga opieki lub wsparcia z poważnych względów medycznych.
Pracownik będzie mógł zawnioskować o taki urlop jednorazowo lub w częściach.
Za urlop nie będzie przysługiwało wynagrodzenie.
Nowelizacja Kodeksu pracy 2023 – urlop z powodu siły wyższej
Zgodnie z nowelizacją Kodeksu pracy, pracownik będzie mógł skorzystać ze zwolnienia od pracy, w wymiarze 2 dni albo 16 godzin w ciągu roku kalendarzowego, z powodu działania siły wyższej w pilnych sprawach rodzinnych spowodowanych chorobą lub wypadkiem, jeśli niezbędna będzie jego natychmiastowa obecność.
Za ten czas pracownikowi będzie przysługiwało prawo do połowy wysokości wynagrodzenia.
Tak jak w przypadku urlopu na żądanie, pracownik będzie mógł zawnioskować o urlop z powodu siły wyższej w każdej dostępnej formie.
Nowelizacja Kodeksu pracy 2023 – obowiązki informacyjne pracodawcy
Obowiązujące przepisy, wśród ogólnych obowiązków pracodawcy określanych powszechnie jako podstawowe, nie zawierają obowiązku informowania pracowników o warunkach pracy i płacy.
Takie niepoinformowanie pracowników nie jest wykroczeniem przeciwko prawom pracownika.
Znowelizowane przepisy zobowiązują pracodawców do informowania pracowników o wynagrodzeniu, w tym o początkowym wynagrodzeniu podstawowym, wszystkich innych elementach składowych wskazanych oddzielnie oraz częstotliwości i sposobie wypłacania wynagrodzenia, do którego pracownik jest uprawniony, jak również o przysługujących pracownikowi szkoleniach oraz długości płatnego urlopu.
Nowelizacja Kodeksu pracy 2023 – zmiany w zakresie umów na okres próbny
Zgodnie z nowelizacją Kodeksu pracy, umowę o pracę na okres próbny będzie można zawrzeć na okres nieprzekraczający:
- 1 miesiąca – w przypadku zamiaru zawarcia umowy o pracę na czas określony krótszy niż 6 miesięcy
- 2 miesięcy – w przypadku zamiaru zawarcia umowy o pracę na czas określony wynoszący co najmniej 6 miesięcy i krótszy niż 12 miesięcy.
Nowelizacja Kodeksu pracy 2023 – możliwość wystąpienia przez pracownika o zmianę umowy
Pracownik zatrudniony u danego pracodawcy co najmniej 6 miesięcy, zgodnie ze zmienionymi przepisami, będzie mógł raz w roku kalendarzowym wystąpić do pracodawcy z wnioskiem, złożonym w postaci papierowej lub elektronicznej, o zmianę rodzaju umowy o pracę na umowę o pracę na czas nieokreślony lub o bardziej przewidywalne i bezpieczne warunki pracy, w tym polegające na zmianie rodzaju pracy lub zatrudnieniu w pełnym wymiarze czasu pracy.
Pracodawca będzie udzielał pracownikowi odpowiedzi na taki wniosek nie później niż w terminie 1 miesiąca od dnia jego otrzymania.
Nowelizacja Kodeksu pracy 2023 – dodatkowe przerwy wliczane do czasu pracy
Znowelizowane przepisy przewidują również dodatkowe przerwy, które będą wliczane do czasu pracy.
Jeśli dobowy wymiar czasu pracy pracownika:
- wyniesie co najmniej 6 godzin – pracownik będzie miał prawo do przerwy w pracy trwającej co najmniej 15 minut
- będzie dłuższy niż 9 godzin – pracownik będzie miał prawo do dodatkowej przerwy w pracy trwającej co najmniej 15 minut
- będzie dłuższy niż 16 godzin – pracownik będzie miał prawo do kolejnej przerwy w pracy trwającej co najmniej 15 minut.
Podsumowanie
Celem nowelizacji Kodeksu pracy jest wdrożenie unijnych dyrektyw, w tym w zakresie tzw. work-life-balance.
Zmiany dotyczą m. in. urlopu rodzicielskiego, prawa do dodatkowych dni urlopu opiekuńczego czy urlopu z powodu siły wyższej.
Nowelizacja obejmuje również regulacje warunków zawierania umów na okres próbny czy dodatkowych przerw wliczanych do czasu pracy.
Zapraszamy do kontaktu z Kancelarią.
Doświadczeni prawnicy udzielą wszelkich niezbędnych informacji dotyczących nadchodzących zmian w prawie pracy.
Przygotował:
Piotr Sawicki
adwokat
***
Nowelizacja Kodeksu pracy w zakresie pracy zdalnej
Pandemia COVID-19 wywarła wpływ na wszystkie sfery życia społecznego, w tym także na sferę zawodową.
Obecnie zarówno pracodawcy, jak i pracownicy chętnie korzystają z pracy zdalnej, wprowadzonej tzw. ustawą o COVID-19 [Czytaj dalej…]
