W ostatnich latach zauważalnie wzrosła liczba osób wykonujących tzw. pracę zdalną. W czasach epidemii liczba zatrudnionych w ten sposób jest szczególnie wysoka.
Z wykonywaniem pracy zdalnej wiąże się wiele udogodnień, jednak ze względu na jej stosunkowo nową rolę w prawie pracy pojawiają się liczne pytania, dotyczące także zatrudnienia cudzoziemców i legalności ich pobytu w Polsce.
Czym jest praca zdalna?
Wyróżniamy dwie formy zdalnego świadczenia pracy:
- telepracę regulowaną przepisami kodeksu pracy, cechującą się stałością i regularnością świadczenia pracy w tym trybie;
- pracę zdalną uregulowaną w ustawie z dnia 2 marca 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych (Dz.U. z 2020 r. poz. 1842), zwaną dalej „ustawą covidową”. Ta forma ma stanowić jedynie rozwiązanie przejściowe, stosowane z polecenia pracodawcy w celu przeciwdziałania COVID-19 oraz ochrony miejsc pracy.
Zarówno w przypadku pracy zdalnej jak i telepracy możliwe jest świadczenie przez cudzoziemca pracy zarówno na terenie Polski, jak również poza jej granicami.
Kto podejmuje decyzję o pracy zdalnej w przypadku obowiązkowej kwarantanny?
Pracownicy (i osoby zatrudnione na podstawie umów cywilnoprawnych) poddani obowiązkowej kwarantannie mogą za zgodą pracodawcy albo zatrudniającego świadczyć w trybie pracy zdalnej pracę określoną w umowie i otrzymywać z tego tytułu wynagrodzenie. Do takich sytuacji zastosowanie znajdą przepisy dotyczące pracy zdalnej.
W przypadku świadczenia pracy w trakcie kwarantanny pracownikowi nie przysługuje wynagrodzenie chorobowe ani zasiłek chorobowy. Identyczna regulacja dotyczy możliwości wykonywania pracy zdalnej przez pracowników i inne osoby zatrudnione, które zostały poddane obowiązkowej izolacji w warunkach domowych.
Pracownik objęty obowiązkową kwarantanną lub izolacją w warunkach domowych może zrezygnować z otrzymywania świadczeń z tytułu choroby i w miejscu odbywania kwarantanny bądź izolacji wykonywać pracę zdalną na rzecz pracodawcy.
Powinna to być dobrowolna decyzja pracownika. Pracodawca nie może zmusić go do wykonywania pracy podczas kwarantanny lub izolacji w warunkach domowych. W przypadku świadczenia takiej pracy pracownikowi przysługuje wynagrodzenie za pracę na ogólnych zasadach.
Co, jeśli zmieni się miejsce pracy w związku z przejściem na pracę zdalną?
Zgodnie przepisami ustawy covidowej, jeżeli na skutek skorzystania przez pracodawcę z uprawnienia do powierzenia pracownikowi pracy zdalnej, uległo zmianie miejsce wykonywania pracy określone w:
- zezwoleniu na pracę,
- zezwoleniu na pobyt czasowy i pracę,
- zezwoleniu na pobyt czasowy w celu wykonywania pracy w zawodzie wymagającym wysokich kwalifikacji,
- zezwoleniu na pracę sezonową,
- oświadczeniu o powierzeniu wykonywania pracy cudzoziemcowi wpisanym do ewidencji oświadczeń
Cudzoziemiec może wykonywać pracę na zmienionych warunkach bez konieczności zmiany zezwolenia, uzyskania nowego zezwolenia lub wpisania nowego oświadczenia o powierzeniu wykonywania pracy cudzoziemcowi do ewidencji oświadczeń.
Wówczas zarówno pracodawca jak i pracownik zwolnieni są z obowiązku poinformowania urzędu o zmianie warunków pracy. Za zmianę warunków pracy w kontekście powyższego przepisu uważa się tylko zmianę miejsca wykonywania pracy.
W przypadku wykonywania pracy poza terytorium Rzeczypospolitej Polskiej należy upewnić się, czy umowy łączące Polskę z państwem, w którym przebywa cudzoziemiec nie nałożą na niego obowiązku odprowadzenia dodatkowych składek na ubezpieczenie społeczne oraz podatków. W niektórych przypadkach możliwe jest nawet podwójne opodatkowanie.
Zezwolenie na pracę
Zgodnie z art. 88 ust. 1 lit. 1 Ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy zezwolenie na pracę jest wymagane, jeżeli cudzoziemiec wykonuje pracę na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej na podstawie umowy z podmiotem, którego siedziba lub miejsce zamieszkania albo oddział, zakład lub inna forma zorganizowanej działalności znajduje się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.
Na podstawie powyższego przepisu uzyskanie zezwolenia na pracę jest obowiązkowe dla cudzoziemca, który spełnia łącznie dwie przesłanki:
- wykonuje pracę na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej,
- jego pracodawca posiada siedzibę, oddział, zakład lub miejsce zamieszkania na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.
Oznacza to, że zezwolenia na pracę można udzielić także cudzoziemcowi, który nie mieszka w Polsce. We wniosku o wydanie zezwolenia na pracę należy wpisać bowiem jedynie miejsce świadczenia pracy, a nie miejsce zamieszkania. Co więcej, w ustawie covidowej przewidziano możliwość pracy zdalnej cudzoziemców niezależnie od wskazania miejsca wykonywania pracy we wniosku o wydanie zezwolenia.
Zezwolenie na pobyt czasowy i pracę
W przypadku zezwoleń na pobyt czasowy i pracę oraz zezwoleń na pobyt czasowy w celu wykonywania pracy w zawodzie wymagającym wysokich kwalifikacji (Blue Card) regulacja jest podobna.
Jeżeli cudzoziemiec będzie świadczył pracę na rzecz podmiotu wskazanego w danym zezwoleniu jako powierzający wykonywanie pracy cudzoziemcowi, nie będzie miało znaczenia miejsce, w którym praca ta się odbywa.
Powierzenie pracy cudzoziemcowi posiadającemu zezwolenie na pobyt czasowy i pracę lub zezwolenie na pobyt czasowy w celu wykonywania pracy w zawodzie wymagającym wysokich kwalifikacji w innym miejscu, niż jego stałe miejsce pracy określone w umowie zawartej z cudzoziemcem nie może być uznane za powierzenie cudzoziemcowi nielegalnego wykonywania pracy. Co więcej, działanie takie nie stanowi wykroczenia, o którym mowa w art. 120 ust. 1 ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy.
Zezwolenie na pracę sezonową
Jeżeli na skutek skorzystania przez pracodawcę z uprawnienia do powierzenia pracownikowi pracy zdalnej uległy zmianie warunki określone w zezwoleniu na pracę sezonową, cudzoziemiec może wykonywać pracę na zmienionych warunkach bez konieczności zmiany zezwolenia.
Dodatkowo wprowadzone zostały szczególne ułatwienia dotyczące pracy sezonowej. Zgodnie z art. 15z7 ustawy covidowej zezwolenie na pracę nie jest wymagane w czasie stanu zagrożenia epidemicznego lub stanu epidemii oraz do 30. dnia następującego po odwołaniu tego ze stanów, który obowiązywał jako ostatni, jeżeli cudzoziemiec wykonuje pracę w zakresie podklas działalności według klasyfikacji PKD, w których wydaje się zezwolenia na pracę sezonową oraz posiadał:
- zezwolenie na pracę, ważne po dniu 13 marca 2020 r. lub
- oświadczenie o powierzeniu wykonywania pracy cudzoziemcowi wpisane do ewidencji oświadczeń, w którym przynajmniej jeden dzień okresu pracy określonego w tym oświadczeniu przypada po dniu 13 marca 2020 r.
Oświadczenie o powierzeniu wykonywania pracy
Zgodnie ze wspomnianymi przepisami ustawy covidowej, ze względu na wykonywanie pracy zdalnej mogą zmienić się warunki pracy cudzoziemca bez konieczności zmiany oświadczenia o powierzeniu wykonywania pracy.
Zaleca się jednak, aby polecenie pracodawcy co do wykonywania przez cudzoziemca pracy zdalnej zostało udokumentowane dla celów dowodowych.
W razie jakichkolwiek wątpliwości dotyczących legalności wykonywania pracy zdalnej przez cudzoziemca zapraszamy do kontaktu z prawnikami Kancelarii Sawicki i Wspólnicy. Doświadczeni prawnicy odpowiedzą na wszelkie pytania dotyczące pracy zdalnej cudzoziemców na na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.
Przygotowali:
Karolina Staroń
młodszy prawnik
Piotr Sawicki
adwokat
***
Po przeczytaniu artykułu “Praca zdalna cudzoziemca na rzecz polskiego pracodawcy” przeczytaj też:
{ 2 komentarze… przeczytaj je poniżej albo dodaj swój }
bardzo ciekawa publikacja. Czy jak się skończy pandemia to moi pracownicy z Ukrainy nadal będą mogli pracować dla mnie zdalnie?
Panie Pawle, postanowienia zawarte w ustawie Covidowej, które opisaliśmy w naszym artykule, mają charakter przejściowy. Oznacza to, że w sytuacji, gdy skończy się pandemia, przestaną obowiązywać. Rada Ministrów złożyła projekt nowelizacji Kodeksu pracy, który zakłada uregulowanie kwestii pracy zdalnej również po zakończeniu pandemii. Serdecznie zapraszamy do zapoznania się z naszym artykułem na ten temat: https://globalmobilityandhr.pl/zawarcie-umowy-o-prace-zdalna-i-jej-rozwiazanie/